وقتی صحبت از نداء آسمانی به عنوان یکی از علائم ظهور حضرت مهدی(عج) می شود؛ یکسری سوالات به ذهن خطور می کند.از جمله سۆالاتی که در این زمینه مطرح می‌شود، این است که آیا ندای آسمانی، سابقه تاریخی دارد؟ یا در ادیان دیگر مطرح شده است یا خیر؟
پاسخ، مثبت است و این پیشینه را می‌توان از دو جهت مورد بحث قرار دارد:
الف. پیشینه ندای آسمانی در ادیان قبل از اسلام
دانشمند یهودی، «جولیوس کرینستون» به ندای آسمانی در دین یهود، پیش از آمدن مسیحا اشاره می‌کند. ایشان بعد از شمردن فعالیت‌های الیاس (پیش‌آهنگ مسیحا) می‌گوید:
سپس جهان که از گناه و تیره‌روزی، رنجور است، حقیقتاً به خدا روی خواهد آورد و صدای شیپور میکائیل، رئیس فرشتگان را خواهند شنید که آمدن مسیحا را اعلام می‌کند».(1)
«کرینستون» در بخش پایانی کتابش با عنوان «انتظار مسیحا در دعاهای یهود» می‌نویسد:
مناجات «یوتصروت» که برای سبتهای ممتاز سال است و تنها در کامل‌ترین نمازها آمده است، بهترین بیان از اندوه ملی قوم یهود را ارائه می‌دهد، در بخشی از این مناجات آمده است: «… . دختر صهیون، حقیقتاً شادمانی خواهد کرد؛ زیرا مسیحا می‌آید. باکرة اسرائیل از شادی فریاد خواهد زد؛ زیرا میکائیلِ فرشته به زودی از ستیغ کوه صدا در خواهد داد: یک منجی برای صهیون آمده است».(2)
دوران ظهور ماشیح در کتاب «گنجینه‌ای از تلمود» این‌گونه توصیف شده است:
یک روایت چنین نقل می‌کند: طی دوران هفت ساله‌ای که ماشیح، فرزند داود در آن ظهور خواهد کرد… . در سال ششم، صداهایی از آسمان به گوش خواهد رسید و در سال هفتم، جنگ‌ها در خواهند گرفت و در پایان این دوران هفت ساله، فرزند داوود، ظهور خواهد کرد.(۳)
وقتی انصار جمع شدند و با رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم بیعت کردند، ابلیس با صدای بلند، اعلان کرد:ای بزرگان قریش و عرب، این محمد و صابئیان از اوس و خزرج هستند که در کنار جمره عقبه با او بیعت می‌کنند تا با شما بجنگند. اهل منی، این صدا را شنیدند و قریش متوجه شدند و سلاح‌هایشان را برداشتند. از طرف دیگر، پیامبر گرامی اسلام، صدا را شنید و به انصار فرمود: پراکنده شوید
کتاب‌های مسیحیان نیز اشاراتی به صدای آسمانی دارند:
در «انجیل متی» آمده است:
آن‌گاه علامت پسر انسان در آسمان پدید گردد و در آن وقت، جمیع طوایف زمین، سینه‌زنی کنند و پسرانشان را ببینند که بر ابرهای آسمان با قوت و جلال عظیم می‌آید. و فرشتگان خود را با صور بلند آواز فرستاده، برگزیدگان او را از بادهای اربعه از کران تا به کران فلک فراهم خواهند آورد.(۴)
و در رساله اول پولس به تسالو نیکیان آمده است:
«زیرا خودِ خداوند با صدا و با آواز رئیس فرشتگان و با صور خدا از آسمان نازل خواهد شد و مردگان در مسیح اول خواهند برخاست.»(5)
و در مکاشفه یوحنا آمده است:
و فرشته‌ای دیگر را دیدم که در وسط آسمان پرواز می‌کند و انجیل جاودانی را دارد تا ساکنان زمین را از هر امت و قبیله و زبان و قوم بشارت دهد و به آواز بلند می‌گوید:
«از خدا بترسید و او را تمجید نمایید؛ زیرا که زمان داوری او رسیده است. پس او را که آسمان و زمین و دریا و چشمه‌های آب را آفرید، پرستش کنید.»(6)
ب. پیشینه ندای آسمانی در تاریخ اسلام
وقتی به تاریخ اسلامی نگاه می‌کنیم، می‌بینیم در گذشته، ندای آسمانی و ندای ابلیس اتفاق افتاده. و در تاریخ و روایات، ثبت شده است. در این‌جا به بیان برخی از آنها می‌پردازیم:
اول: ندای آسمانی جبرئیل علیه السلام در بیان شجاعت حضرت علی علیه السلام
در کتب تاریخی و روایی نقل شده است که وقتی حضرت علی علیه السلام ، در جنگ أحد آن رشادت‌ها و از خود‌گذشتگی را نشان داد، جبرئیل امین علیه السلام از آسمان ندا داد: «لا سیف الا ذوالفقار، و لا فتی الا علی» و کسانی که در آن‌جا بودند آن ندا را از آسمان شنیدند.
بیان برخی از اسناد این مطلب:
۱٫ احتجاج امیرالمۆمنان علی علیه السلام در روز شوری
آن حضرت می‌فرماید: خدا را بر شما گواه می‌گیرم آیا برای کسی از شما غیر از من در احد، منادی از آسمان ندا داد «لا سیف الا ذوالفقار و لا فتی الا علی»، همه گفتند به خدا قسم نه. (۷)
همچنین آن حضرت در احتجاج با ابوبکر، این منقبتِ خود را مطرح می‌کند.(۸)
۲٫ امام جعفر صادق علیه السلام در توصیف ذوالفقار می‌فرماید:
ذوالفقار شمشیری بود که جبرئیل علیه السلام از آسمان آورد و حلقه آن از نقره بود و این همان شمشیری است که برای آن ندا دهنده از آسمان ندا داد « لاسیف الاذوالفقار و لا فتی الّا علی».(9)
3. ابی رافع می‌گوید:
«مکرر از اصحاب رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم می‌شنیدیم که می‌گویند: در روز احد، منادی از آسمان ندا داد «لاسیف الاذوالفقار و لا فتی الّا علی.»(10)
4. سخن عبدالله بن مسعود در این مورد:
زید بن وهب به او می‌گوید: پایداری علی علیه السلام در آن‌جا (احد)؛ مایه تعجب است. ابن مسعود گفت: اگر تو از این تعجب می‌کنی، به تحقیق، ملائک از آن تعجب کردند. مگر نمی‌دانی جبرئیل در آن روز در حالی که به آسمان می‌رفت، گفت: لا سیف الا ذوالفقار و لا فتی الا علی، گفتم: از کجا فهمیدند ندای جبرئیل است؟ ابن مسعود پاسخ داد: مردم، صدای بلندی را شنیدند که از آسمان، این مطلب را فریاد می‌زند از پیامبر گرامی اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم در مورد آن سۆال کردند، حضرت فرمود: این صدای جبرئیل است. (۱۱)
سخن پایانی در این مورد را از ابن ابی الحدید معتزلی نقل می‌کنیم:
در آن روز (احد)، صدایی از آسمان شنیده شد، ولی فریاد‌زننده دیده نشد، او پشت سر هم ندا می‌داد «لا سیف الاذوالفقار و لا فتی الا علی». از رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم از این مطلب سۆال شد، فرمود: این جبرئیل علیه السلام است. (۱۲)
در کتب تاریخی و روایی نقل شده است که وقتی حضرت علی علیه السلام ، در جنگ أحد آن رشادت‌ها و از خود‌گذشتگی را نشان داد، جبرئیل امین علیه السلام از آسمان ندا داد: «لا سیف الا ذوالفقار، و لا فتی الا علی» و کسانی که در آن‌جا بودند آن ندا را از آسمان شنیدند
در ادامه، ابن ابی الحدید می‌نویسد این خبر را جماعتی از محدثان، روایت کرده‌اند و آن از اخبار مشهور است. این مطلب را در برخی از نسخه‌های مغازی محمد بن اسحاق دیده‌ام و در برخی از نسخه‌ها نبود. آن را نداشت. از شیخ و استادم عبدالوهاب بن سکینه در مورد این خبر پرسیدم، گفت: خبر صحیحی است. پرسیدم: پس چرا در صحاح نیامده است؟ گفت: آیا هر خبر صحیحی در کتب صحاح آمده است؟ چه بسیار از اخبار صحیحه که جمع‌کنندگان صحاح از آوردن آن غفلت کرده‌اند. این جریان را ابن هشام و طبری نیز ذکر کرده‌اند.(۱۳)
دوم: ندای ابلیس در عقبه
وقتی پیامبر گرامی اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم در کنار جمره عقبه با اهل یثرب، پیمان بست و آنها با رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم بیعت کردند، ابلیس، فریادی کشید و مشرکان مکه را از این پیمان مخفیانه آگاه کرد. این مطلب، یعنی ندای ابلیس، در کتاب‌های مختلفی از شیعه و عامه نقل شده است که در این‌جا به برخی از آنها می‌پردازیم:
۱٫ قطب الدین راوندی می‌گوید:
وقتی انصار جمع شدند و با رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم بیعت کردند، ابلیس با صدای بلند، اعلان کرد:ای بزرگان قریش و عرب، این محمد و صابئیان از اوس و خزرج هستند که در کنار جمره عقبه با او بیعت می‌کنند تا با شما بجنگند. اهل منی، این صدا را شنیدند و قریش متوجه شدند و سلاح‌هایشان را برداشتند. از طرف دیگر، پیامبر گرامی اسلام، صدا را شنید و به انصار فرمود: پراکنده شوید. (۱۴)
۲٫ ابن هشام از ابن اسحاق و او با واسطه از « کعب بن مالک» نقل می‌کند که گفت:
اولین کسی که با رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم بیعت کرد، «براء بن معرور» بود، سپس بقیه بیعت کردند. وقتی با رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم بیعت کردیم، شیطان از ابتدای عقبه فریاد زد به بالاترین صدایش. ای اهل منازل(۱۵) آیا شما غافلید و صابئیان با او(پیامبر) برای جنگ با شما جمع شده‌اند. رسول خدا صلی الله و علیه و آله و سلم فرمود: این شیطان عقبه است، سپس فرمود: بشنو‌ای دشمن خدا، به خدا قسم از دورت پراکنده می‌شوند، سپس فرمود: با کاروان‌هایتان برگردید.
این مطلب را طبری(۱۶) و ابن کثیر دمشقی(۱۷) و دیگران در کتب تاریخی خود نقل کرده‌اند.
پی نوشت:
۱ . «انتظار مسیحا در آیین یهود»، ص۶۵٫
۲ . «انتظار مسیحا در آیین یهود»، ص۱۸۳٫
۳ . «گنجینه ای از تلمود»، ص۳۵۵٫
۴ . متی۲۴: ۳۰، ۳۱٫
۵ . تسالونیکیان۱: ۱۶٫
۶ . مکاشفه یوحنا ۱۴: ۶٫
۷ . «الخصال»، ج۲، ص۶۰۷٫
۸ . «الخصال»، ج۲، ص۶۰۰٫
۹ . «علل الشرایع»، ج۱، ص۱۶۰، باب ۱۲۹، ح۲؛ «معانی الاخبار»، ص۶۳، ح۱۲٫
۱۰ . «الارشاد»، ج۱، ص۸۷٫
۱۱ . «الارشاد»، ج۱، ص ۸۳٫
۱۲ . «شرح نهج البلاغة»، ج۱۴، ص۲۵۱٫
۱۳ . «السیرة النبویة»، ج۲، ص۱۰۰؛ «تاریخ الامم و الملوک»، ج۲، ص ۵۱۴٫
۱۴ . «قصص الانبیاء»، ص۳۳۲، فصل ۸، ح۴۱۳٫
۱۵ . «السیرة النبویة»، ج۱، ص ۴۴۷٫
۱۶ . «تاریخ الامم و الملوک»، ج۲، ص ۳۶۴٫
۱۷ . «البدایة و النهایة»، ج۳، ص۱۶۴٫
منبع: پایگاه اطلاع رسانی مهدویت
نظرات شما عزیزان:
|
منوی اصلی
تبادل
لینک هوشمند
آمار
وب سایت:
نویسنده: 
